back to top

Najčitanije

Povezani članci

Na današnji dan 1823. godine rođen je knez Mihailo Obrenović

Mihailo Obrenović je bio najmlađe dijete kneza Miloša i knjeginje LJubice. Rodio se 16. septembra 1823. u Kragujevcu. Djetinjstvo je proveo u Kragujevcu, Požarevcu i Beogradu.

Na kneževski presto stupio je prvi put 26. juna 1839. (po julijanskom kalendaru) i vladao je do 25. avgusta 1842. godine. Pošto je bio maloljetan, određeno mu je Namjesništvo u sastavu: Jevrem Obrenović, Toma Vučić-Perišić i Avram Petronijević.

Porta je potvrdila njegov izbor kao izabranog vladara, a ne kao naslednog.

Veoma mlad i neiskusan, Mihailo se nije najbolje snalazio u složenim prilikama unutrašnjeg i spoljašnjeg položaja Srbije. Svrgnut je 1842. u buni koju je predvodio jedan od najistaknutijih ustavobraniteljskih prvaka, Toma Vučić-Perišić. Ustavobranitelji su na skupštini izabrali novog kneza Aleksandra Karađorđevića

Druga vladavina Kneza Mihaila Obrenovića

Dinastija Obrenovića se ponovo vratila na vlast u Srbiji posle Svetoandrejske skupštine krajem 1858. godine. To je bila druga vladavina kneza Miloša.

Knez Mihailo je došao po drugi put na presto posle smrti svoga oca, kneza Miloša, 14. septembra 1860. godine.

Apsolutizam kneza Mihaila se osim u politici, ispoljavao i u njegovom odnosu prema prosvetnim i pravosudnim ustanovama kao i prema omladinskom pokretu koji je u to vrijeme poprimio značajne razmjere. Tako je 1864. naredio da se ukine Društvo srpske slovesnosti.

Knez Mihailo je razvio svoj veliki rad na polju unutrašnje i spoljašnje politike, s devizom: „Zakon je najviša volja u Srbiji“. Dana 3. juna 1862. godine, na Čukur česmi je pala i srpska krv, a Turci su počeli da bombarduju Beograd. Knez Mihailo je tada bio na putovanju u Loznicu i pripremao je rat sa Turskom za oslobođenje srpskih gradova.

U Beogradu je 23. jula 1862. na ministarskoj sjednici pozvao sve Srbe da se odupru turskim pretenzijama. Tada je na scenu došla mudra Mihailova spoljna politika. Prvo je na engleski dvor poslao Filipa Hristića da se kod Engleza protestuje zbog turskih pretenzija, i da se diplomatskim putem izbori nezavisnost Srbije.

Već 23. septembra 1862. knez Mihailo je javio narodu da je uspio dobiti da se Turci isele iz Srbije, osim gradova Beograda, Šapca, Smedereva i Kladova, u kojima će ostati samo turske vojne posade, a da se gradovi Užice i Soko poruše.

Na praznik Duhovi, 23. maja 1865. knez Mihailo je svim borcima iz Miloševog ustanka, koji su doživjeli proslavu pedesetogodišnjice obnovljene slobode, podario spomenicu koja je bila salivena od prvoga topa kneza Miloša i nazivala se Takovski krst. Centralna proslava 50 godina ustanka bila je na Topčideru.

U jesen 1866. godine knez Mihailo je zahtijevao pismeno da Porta povuče svoje posade koje drži u srpskim gradovima. Veliki turski vezir Ali-paša je javio 19. februara 1867. da sultan ustupa Srbiji sve gradove u kojima se nalazi turska posada, ali da se u istim gradovima pored srpske razvije i turska zastava.

Knez Mihailo dobija pismo od sultana da dođe i primi ferman, kojim se prepuštaju Srbiji pomenuti gradovi. Knez odlazi brodom u Carigrad 18. marta 1867. Prvo je svratio kod rumunskog kneza u Bukureštu, a zatim produžio za Carigrad. Po dolasku u Carigrad ga je dočekao Ćamil bej, pozdravio ga dobrodošlicom i odveo do sultana. Dana 30. marta 1867. knez Mihailo je imao oproštajnu audijenciju kod sultana Abdul Aziza. Pri rastanku sultan je predao knezu Mihailu svojeručno ferman, kojim mu povjerava gradove u Srbiji.

Knez Mihailo se vraća 4. aprila iste godine u Beograd gdje ga pozdravlja oduševljeni narod. Sa njim je došao i Ali- Riza paša, zapovjednik beogradskog grada, koji ga je pratio u Carigrad. Uveče su Beograđani u čast kneza Mihaila priredili bakljadu kakvu Beograd nije dotad vidio.

U spoljnoj politici, knez Mihailo je zaključio ugovore sa Grčkom, Crnom Gorom i Rumunijom za zajedničku akciju na Balkanu. Knez Mihailo je prvi shvatio zadatak Srbije, označivši je jugoslovenskim Pijemontom. Protiv Mihailovog apsolutizma najviše se borila srpska omladina kroz organizaciju Ujedinjene omladine srpske, koja je organizovana u Novom Sadu. Isto ovo udruženje je pokrenulo časopis „Velika Srbadija“.

Ubistvo Kneza Mihaila


U nedelju, 29. maja 1868. oko 5 časova popodne knez Mihailo je krenuo kočijama da se preveze do Košutnjaka. Sa njim je išao njegov ađutant Svetozar Garašanin, sin Ilije Garašanina, a u kočijama su do kneza sjedele Tomanija Obrenović, njegova strina, Anka Konstantinović, njegova sestra od strica i Katarina, Ankina ćerka sa kojom je knez želio da se oženi.

Na kneza Mihaila Obrenovića izvršen je atentat.

Zbog povjerljivih dokumenata o apsolutističkom režimu kneza Mihaila i presude na smrt LJube Radovanovića, vlada je sakrila dokumenta sa salušanja kao i uzroke atentata.

Javnosti je samo rečeno da su strani plaćenici ubili kneza Mihaila i da su kažnjeni smrću. Nacionalna žalost je trajala tri dana. NJegov grob se nalazi u Sabornoj crkvi u Beogradu