back to top

Najčitanije

Povezani članci

Danas obilježavamo Dan primirja u Prvom svjetskom ratu

U zemljama pobjednicama u Prvom svjetskom ratu danas se obilježava Dan primirja, a u Srbiji to je državni praznik.

Potpisivanjem primirja 11. novembra 1918. godine okončan je Prvi svjetski rat, najrazorniji koji je svijet do tada vidio.

Njegovim potpisivanjem obustavljene su borbe u Prvom svjetskom ratu između zemalja Antante i Njemačke

Ferdinand Foš, maršal Francuske, zapovjednik savezničkih snaga na Zapadnom frontu i Matijas Ercberger, koji je predvodio njemačku delegaciju, potpisali su tada primirje u željezničkom vagonu, u Frankportu kod Kompijenja, Pikardija, Francuska, u 5.45, a ono je stupalo je na snagu u 11.00 časova, 11. novembra 1918. godine.

Prethodno, kapitulacije su potpisale njemačkih saveznice, Bugarska, Turska, Austrougarska.

Primirje je potom obnavljano do konačnog zaključenja mirovnog sporazuma u Versaju 28. juna 1919. godine.

Tokom Prvog svjetskog rata poginulo je više od 17 miliona ljudi, od čega su oko deset miliona bila vojna lica.

Srbija je imala, srazmjerno veličini zemlje i brojnosti populacije, najviše žrtava.

Prema memorandumu Delegacije Kraljevine SHS tokom Mirovne konferencije u Parizu 1919, Srbija je do oktobra 1915. mobilisala 707.343 lica, dakle 24 odsto populacije ili 40 procenata muškog stanovništva.

Prema istom izvoru, ukupni gubici Srbije bili su 1.247.435 ljudi, odnosno 28 procenata populacije iz 1914. godine. Vojnih gubitaka je bilo 402.435, a civilnih 845.000.

Prvi svjetski rat započeo je napadom Autrougarske na Srbiju, što je šlužbeno objavljeno 28. jula 1914. Kao izgovor za napad na Srbiju službeni Beč je iskoristio pogibiju nadvojvode Franca Ferdinanda, prestolonaslednika Dvojne monarhije, na Vidovdan 1914. u Sarajevu.

Atentat u Sarajevu izvršio je Gavrilo Princip, pripadnik pokreta “Mlada Bosna”. Bila je to revolucionarna grupa opredijeljena za oslobođenje i obrazovanje zajedničke države sa Srbijom.

Izgovor za napad na Srbiju već izvesno vijreme je tražen u vojnim vrhovima Beča i Berlina. Tragedija u Sarajevu je poslužila, kako su bili uvjereni, kao opravdanje za rat.

Srbiji je potom upućen oštar ultimatum. Iako je Vlada Kraljevine Srbije pokazala najbolju volju da izađe u susret zahtejvima Beča, odgovor službenog Beograda nikoga u Beču nije zapravo zanimao. Bila je to, vjerovali su, idealna prilika za uništenje Srbije.

Dalji tok događaja bio je međutim drugačiji od onog čemu su se u Beču i Berlinu nadali. Ono za šta se vjerovalo, makar u Beču, a će biti brz lokalni rat, pretvorilo se u veliki ratni sukob niza evropskih zemalja.