U multimedijalnoj sali Opštine Tivat danas, 14. novembra, u organizaciji Mitropolije crnogorsko-primorske i Instituta za istoriju umjetnosti Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, počeo je naučni skup „Manastir Svetog arhanđela Mihaila na Prevlaci i Zetska mitropolija“, koji će trajati do 16. novembra.
Naučni skup je otvorio NJegovo visokopreosveštenstvo Arhiepiskop cetinjski Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije koji je istakao da je Mitropolija crnogorsko-primorska u vrijeme blaženopočivšeg Mitropolita Amfilohija bila pokretač arheoloških iskopavanja koja su trajala od 1997. do 2011. godine na prevlačkom svetilištu, gdje je Sveti Sava 1220. godine utvrdio Zetsku episkopiju, a koja je u vrijeme cara Dušana 1346. uzdignuta na stepen Mitropolije. Iskopavanja su vršena paralelno sa obnovom duhovnog života u Manastiru Svetog arhangela Mihaila, koji je preko 550 godina poslije svoga zapustošenja bio bez monaha.
„Prirodno je da obnovu duhovnog života prate temeljna naučna istraživanja, naročito kad se radi o tako značajnoj svetoj obitelji kao što je prevlačka, koja je u vjekovima svoje bogate istorije spajala epohe i civilizacije, Istok i Zapad, narode i kulture. Obnavljajući monaški, bogoslužbeni život na tom svetom mjestu, obnavljali smo i svijest o njegovom istorijskom značaju, ali i o našoj odgovornosti prema njegovoj svetosti i prebogatom duhovnom i kuluturnom nasljeđu, koje treba sačuvati i uključiti u sadašnji i budući život Crkve i naroda“, poručio je Vladika Joanikije.
U nastavku svog obraćanja, Mitropolit je istakao da obaveza prema ovom manastiru i njegovim svetim ostacima, svetinji iz koje je blagoslovom Svetog Save izrasla Mitropolija crnogorsko-primorska, ne pripada samo Crkvi, nego i državi:
„Posebno njenim institucijama kulture, kao i svim ljudima od pera i znanja, bez ikakvih ograda i ograničenja, koji mogu doprinijeti očuvanju njegovog sakralnog kulturnog bogatstva i unapređenju njegovog života u skladu sa namjerom koju su mu odredili njegovi sveti kitori – da služi Bogu i spasenju ljudskih duša do skončanija svijeta i vijeka.“
Podsjetio je i da je na samom početku bavljenja Prevlakom, Božija milost posjetila ovo sveto mjesto i učinila da promirotoče mošti prevlačkih monaha, koje su otkrivene iza oltara Saborne crkve Svetoga arhangela Mihaila na Prevlaci.
„Za nas je ova svetinja živa iako je razrušena i raskućena, ako je raspeta, ona nije izgubila svoju svetost i svoje blagotvorno dejstvo, što su posvjedočile svete mošti prevlačkih monaha kada su poslije njihovog otkrivanja 1996. godine počele izlivati iz sebe sveto miro blagodaću Duha Svetoga. U ovoj svetinji se kroz njeno stradanje upečatilo Hristovo raspeće koje ima u sebi silu vaskrsenja. Ovo što govorimo, iščitavamo iz dosadašnjeg mnogovjekovnog života razrušene Crkve Svetog arhangela Mihaila na Prevlaci. Naši arheolozi su nedvosmisleno pokazali da je ona poslije svoga nastanka, od 6. pa do 13. vijeka, u dva navrata stradala i dvaput iz temelja obnavljana. S tim što je njena druga obnova bila u vrijeme Svetoga Save kada je u njoj i uspostavio Eparhiju zetsku.“
U nastavku svog obraćanja, Mitropolit je istakao da se naš pristup obnovi Manastira Svetog arhangela Mihaila ni u čemu, suštinski, ne razlikuje od pristupa koji su imali njegovi prvi obnovitelji, on proishodi iz naše svete vjere, iz krstovaskrsne istorije ove svetinje.
„Ako neko u nadležnim državnim institucijama na djeli ovo naše stanovište, ne zamjeram zbog toga, ali očekujem da uvaži drugačije mišljenje i vjekovnu praksu Crkve koja je uvijek, u skladu sa svojom vjerom i vjekovnim iskustvom, obnavljala svoje svetinje, a time i svoje pamćenje i svoje biće. Podrazumjeva se da obnova bilo kojeg kulturnog dobra, a posebno svetinje takvog značaja, kao što je prevlačka, mora da se obavlja uz primjenu najviših standarda struke i nauke i uz poštovanje važećih zakona koji to omogućavaju. Uvjereni smo da je došlo bolje vrijeme za svestrani dijalog i za još bolje međusobno razumjevanje među svim stranama koje su odgovorne za očuvanje raznovrsnog, slojevitog i neprocjenjivog duhovnog bogatstva Prevlake i za obnovu i novi život Manastira Svetoga arhangela Mihaila“, besjedio je Arhiepiskop cetinjski g. Joanikije.
U želji da dijalog među svim zainteresovanim stranama oko zaštite i unapređenja daljeg duhovnog života prevlačkog svetilišta bude što sadržajniji, Mitropolija je prije dvije godine odlučila da inicira organizovanje naučnog skupa koji bi razjasnio istorijski i kulturološki značaj manastira Prevlake i kako bi se bolje sagledala crkvena i šire društvene zajednice odgovornost prema njegovoj duhovnoj baštini. Po njegovim riječima inicijativa za organizovanje ovog naučnog skupa naišla je na odlično razumijevanje i veliku podršku od strane uglednih profesora i naučnika iz Crne Gore, Srbije, sa kojima je postignut dogovor da Mitropolija crnogorsko-primorska i Institut za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu budu organizatori naučnog skupa „Manastir Svetog arhanđela Mihaila na Prevlaci i Zetska mitropolija“. Organizacioni i naučni odbor bavio se pripremom ovog naučnog skupa, a njegovim osmišljavanjem u naučnom pogledu bavili su se profesori koji za to imaju odgovarajuća znanja i iskustva.
NJegovo visokopreosveštenstvo Arhiepiskop cetinjski Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije na kraju je zablagodario svima na pomoći, a posebno akademiku Draganu Vojvodiću, koji je bio na čelu naučnog tima i zajedno sa ostalim svojim kolegama učinio sve što je bilo potrebno da ovaj naučni skup za naše prilike dostigne izuzetno visok nivo, kao i Direktoratu za saradnju sa vjerskim zajednicama Ministarstva pravde Crne Gore i Opštini Tivat, koji su podržali organizaciju ovog naučnog skupa:
„Svima zahvaljujem na svakom vidu podrške, a posebno našim dragim naučnicima i prijateljima učesnicima ovog naučnog skupa. Želim da njegov rad bude plodonosan i u svakom pogledu uspješan!”